Multimetry – podstawowe sposoby zastosowania

Multimetry cyfrowe z powodzeniem zastąpiły analogowe mierniki igłowe, głównie z uwagi na ich większą precyzję pomiarową, niezawodność oraz lepszą impedancję. Co ciekawe, pierwszy multimetr cyfrowy pojawił się na rynku już w 1977 roku. Multimetr cyfrowy to urządzenie wykorzystywane najczęściej do co najmniej dwóch wartości elektrycznych – zazwyczaj napięcia (woltów), prądu (amperów) i rezystancji (omów). Obecnie jest to podstawowe urządzenie diagnostyczne wykorzystywane powszechnie w branży elektrycznej/elektronicznej.
Należy rozróżnić multimetry do zastosowań pomiarowych (uniwersalne) - najczęściej w formie małego urządzenia, które trzymamy w ręku lub stoi na stole oraz multimetry do zamontowania w rozdzielnicach lub szafach - przeznaczone najczęściej do monitorowania parametrów sieci.

Do czego służy multimetr i jak jest zbudowany?

Multimetr cyfrowy to wskaźnik wielofunkcyjny wyposażony w wyświetlacz LED. Urządzenie umożliwia jednoczesny odczyt wielu mierzonych parametrów (napięcie, prąd, częstotliwość).

Dobry multimetr pozwala zarówno na bezpośredni, jak i półpośredni pomiar prądu, a jego wyniki są czytelne, niezależnie od warunków oświetlenia.

Każdy miernik elektroniczny uniwersalny posiada dwie sondy pomiarowe, najczęściej czarną i czerwoną. Sonda czarna podłączana jest zawsze do czarnego gniazda COM (ang. common – wspólny), natomiast sonda czerwona dołączana jest do jednego z trzech czerwonych gniazd miernika w zależności od pomiaru, jaki ma zostać przeprowadzony, oraz modelu konkretnego urządzenia.

Poszczególne modele multimetrów mogą się różnić pod względem maksymalnego dopuszczalnego napięcia oraz prądu dla poszczególnych gniazd. Dlatego też należy za każdym razem sprawdzić, czy dołączane do danego gniazda napięcie lub prąd nie przekraczają wartości maksymalnych multimetru. Ponadto dokonując pomiarów nieznanego źródła napięcia lub prądu, warto wybierać zawsze najwyższe zakresy pomiarowe.

Multimetr uniwersalny posiada zazwyczaj przetwornik analogowo-cyfrowy, prezentując mierzone wartości w liczbach dziesiętnych na wyświetlaczu. Profesjonalny miernik prądu stanowi standardowe wyposażenie elektryków i elektroników. Multimetr cyfrowy sprawdza się również w domowych zastosowaniach i jest ceniony przez użytkowników za swą funkcjonalność oraz łatwość obsługi.

W ofercie F&F znajdują się multimetry cyfrowe 1-fazowe oraz 3-fazowe przeznaczone do montażu w rozdzielnicach lub szafach, które obrazuję wartość napięcia w postaci słupkowej lub bezpośrednio na cyfrowych wyświetlaczach LED.

Zastosowanie multimetrów

Cyfrowy miernik elektryczny sprawdzi się w takich zadaniach, jak np.

• diagnostyka elektroniki samochodowej (akumulator, alternator)
• weryfikacja elektroniki domowej (przewody, gniazda, sprzęt elektroniczny)
• kontrola obwodów (modele elektryczne, urządzenia radiowe, podzespoły elektroniczne)
• monitorowanie parametrów sieci zasilającej

Wykorzystanie multimetrów do pomiaru wartości elektrycznych, których nie znamy, może skończyć się nieodwracalnym uszkodzeniem urządzenia. Aby temu zapobiec, praktycznie każdy dobry multimetr uniwersalny jest wyposażony w bezpiecznik lub zespół bezpieczników. Dodatkowym zabezpieczeniem jest ochrona przeciwprzepięciowa, oznaczana jako CAT I, II, III lub IV. Dzięki takiej kategoryzacji można odpowiednio dopasować urządzenie do konkretnych zastosowań. Sprawdźmy zatem, jaki multimetr będzie najlepszy do danych zastosowań.
Multimetry (wskaźniki) produkowane przez F&F https://www.fif.com.pl/pl/49-multimetry-amperomierze-i-woltomierze należy dobezpieczać zewnętrznymi zabezpieczeniami zgodnie z zaleceniami producenta.

Zastosowanie multimetrów - kategoria pomiarowa CAT I (Measurement Category I)

• urządzenia, które nie mają bezpośredniego połączenia do sieci
• urządzenia, które mają transformator bezpieczeństwa
• urządzenia zasilane za pomocą baterii takie, jak np. latarki lub radia tranzystorowe
• urządzenia stopnia ochrony III (niskie napięcie ochronne) jako modele kolejowe lub dzwonki
• elektronika samochodowa taka, jak np. systemy multimedialne lub alternator (z wyłączeniem samochodów elektrycznych)

Pomiary w obwodach będących częścią chronionych urządzeń elektronicznych. Tego typu urządzenia pomiarowe można wykorzystywać w przypadku urządzeń posiadających odpowiedni wewnętrzny stopień ochrony przeciwporażeniowej (separacja galwaniczna czy wysoko impedancyjne transformatory). Odradza się zakupu tych mierników, ponieważ są one przygotowane do wykonywania pomiarów z bardzo wąską grupą urządzeń elektrycznych.

Zastosowanie multimetrów - kategoria pomiarowa CAT II (Measurement Category II)

• urządzenia, które są połączone bezpośrednio za pomocą wtyczki do gniazdka
• urządzenia gospodarstwa domowego takie, jak np. odkurzacze czy kuchenki mikrofalowe
• elektronarzędzia takie, jak np. wiertarki lub szlifierki
• urządzenia elektryczne (np. komputer lub drukarka)

Kategoria ta dotyczy wszystkich pomiarów wykonywanych w urządzeniach podłączonych do sieci zasilającej za pomocą gniazdka w ścianie. Można wykonywać również pomiary samych gniazd, jeśli są oddalone od rozdzielnicy o przynajmniej 10 m, a od transformatora o 20 m.

Zastosowanie multimetrów - kategoria pomiarowa CAT III (Measurement Category III)

• trwale zainstalowane elementy, które nie są podłączone do sieci za pomocą wtyczki, np. instalacja budynku
• połączenia sieciowe (np. gniazda lub rozdzielacze)
• urządzenia stacjonarne i maszyny (np. pompa wody)

Kategoria ta dotyczy do multimetrów przystosowanych do wykonywania pomiarów w obwodach instalacji w budynku. Do powyższej kategorii należą również w większości pomiary wykonywane na urządzeniach na stałe podłączonych do sieci elektrycznej (bez wtyczki).

Zastosowanie multimetrów - kategoria pomiarowa CAT IV (Measurement Category IV)

• pomiary urządzeń znajdujących się na zewnątrz
• instalacje niskiego napięcia, które są zasilane z instalacji budynku
• skrzynki przyłączeniowe oraz główne bezpieczniki
• trakcje kolejowe lub linie napowietrzne niskiego napięcia

Ta kategoria odnosi się do mierników przystosowanych do pomiarów w rozdzielniach, przyłączach, a także w liniach zasilających.

Dwie ostatnie kategorie opisują wszystkie urządzenia pomiarowe produkowane przez F&F.