Jak podłączyć przekaźnik bistabilny – instrukcja krok po kroku

Przekaźniki bistabilne to elementy, które często wykorzystuje się w instalacjach automatyki domowej. Sprawdź, jak podłączyć popularne przekaźniki 12 V, 24 V i 230 V oraz na co zwrócić uwagę podczas montażu.

Zasada działania przekaźników bistabilnych

Przekaźnik bistabilny to rodzaj przekaźnika, który posiada dwa stany stabilne. W praktyce oznacza to, że podczas sterowania obwodem elektrycznym przekaźnik bistabilny może pozostawać zarówno w stanie otwartym, jak i zamkniętym. W związku z tym do zmiany sygnału wyjściowego i w efekcie otwarcia lub zamknięcia obwodu potrzebne jest przesłanie kolejnego sygnału (na przykład powtórne naciśnięcie przycisku). 

Uwaga!

Przekaźniki bistabilne współpracują z przyciskami monostabilnymi (impulsowymi, dzwonkowymi). Nie należy stosować tradycyjnych łączników oświetleniowych typu włącz-wyłącz.

Przykład działania

Przekaźnik bistabilny jest połączony z przyciskiem impulsowym (dzwonkowym) i podłączony do obwodu elektrycznego doprowadzającego zasilanie do żarówki. Jednokrotne przyciśnięcie przycisku sprawi, że żarówka załączy się i pozostanie w tym stanie mimo powrotu przycisku do poprzedniej pozycji – wyłączenie światła będzie możliwe dopiero poprzez kolejne naciśnięcie przycisku. 

Przekaźniki bistabilne – zastosowanie w automatyce domowej 

Jak podłączyć przekaźnik bistabilny?

Od czego zacząć?

Przed rozpoczęciem pracy upewnij się, że masz dostęp do wszystkich potrzebnych narzędzi oraz odpowiednich środków ochronnych, a także że wszystkie elementy modyfikowanej instalacji są odłączone od zasilania. Upewnij się również, że posiadasz schemat udostępniony przez producenta oraz instrukcję obsługi danego modelu przekaźnika.

Sposób montażu

Najczęściej spotyka się przekaźniki bistabilne przeznaczone do montażu na szynie 35 mm lub w puszce elektrycznej. 

Uwaga!

Wiele modeli przekaźników bistabilnych pozwala wybrać rodzaj wyzwalania, który będzie wykorzystywany podczas przesyłania sygnału. Wybór impulsu sterowania L (poprzez przewód fazowy) umożliwia łatwiejsze wykrywanie ewentualnych usterek. Jeśli natomiast zdecydujesz się na zastosowanie wariantu z impulsem sterującym N (poprzez przewód neutralny), zyskasz dodatkowe zabezpieczenie w postaci braku potencjału doprowadzonego do przycisków.

Jak podłączyć przekaźnik 12 V, 24 V i 230 V do zasilania?

Po zamontowaniu modułu na szynie lub otwarciu puszki elektrycznej należy podłączyć przewody zasilające do zacisków oznaczonych jako N i L (w przekaźnikach DC “+” i “-”), zgodnie z wybraną metodą wyzwalania.

Poniżej znajdziesz przykładowe schematy podłączenia trzech przekaźników bistabilnych montowanych na szynie DIN (24 V i 230 V) oraz w puszce elektrycznej 60 mm (230 V).

Warto pamiętać, że wiele modeli niskonapięciowych przekaźników bistabilnych nie pozwala na współpracę z przyciskami podświetlanymi – jeśli zależy ci na tej opcji, sprawdź specyfikację produktu przed zakupem lub wybierz przekaźnik 230 V.

Schemat 2. Przykładowy schemat podłączenia przekaźnika bistabilnego 230 V na szynie DIN (model BIS-411i).

Jak podłączyć przekaźnik 12 V?

Przekaźniki bistabilne 12 V podłącza się analogicznie do innych przekaźników niskonapięciowych.

Przekaźnik zwierno-rozwierny – jak podłączyć?

Ze względu na szybsze zużywanie się, przekaźniki zwierno-rozwierne (mechaniczne) są coraz rzadziej stosowane w systemach automatyki. Natomiast z punktu widzenia instalatora zazwyczaj nie ma znaczenia, czy ma on do czynienia z mechanicznym czy elektronicznym – sposób podłączenia w instalacji elektrycznej jest zwykle taki sam.

Jak podłączyć przekaźnik do przycisków dzwonkowych?

Przyciski dzwonkowe połącz ze sobą w sposób równoległy i podłącz do zasilania w przypadku sterowania impulsem L lub przewodu neutralnego przy wybraniu sterowania impulsem N (bezpośrednio do przewodu lub właściwego zacisku). Następnie podłącz drugą stronę połączonych przycisków do odpowiedniego styku – przykładowo w modelu pokazanym na schemacie pierwszym jest to zacisk nr 6.

Jak podłączyć przekaźnik do odbiornika?

Na koniec należy podłączyć styki wyjściowe przekaźnika szeregowo z zasilaniem odbiornika, na przykład źródła światła (na schemacie pierwszym są to styki 11 i 12). W przypadku podłączania odbiorników o dużym prądzie startowym warto wybrać przekaźnik bistabilny odporny na prądy udarowe lub zastosować dodatkowy stycznik. 

Tak podłączony przekaźnik bistabilny pozwoli ci sterować odbiornikiem przy wykorzystaniu dowolnej liczby przycisków dzwonkowych. Wybór przekaźnika z dodatkowymi funkcjami (na przykład wyzwalania czasowego, pamięcią pozycji styku czy możliwością sterowania grupowego) sprawi, że będzie można stworzyć bardziej skomplikowane instalacje. Podczas podłączania przekaźników bistabilnych, przycisków dzwonkowych i odbiorników należy pamiętać o zachowaniu niezbędnych zasad bezpieczeństwa. 

Zobacz też nasz film instruktażowy, jak podłączyć przekaźnik bistabilny (BIS 411, 230 V).